عدم مواجهه اولیه با محیطی مثبت در طول دوره اجتماعی شدن می تواند به همان اندازه آسیب زا باشد که یک تجربه منفی در یک محیط خاص می تواند مضر باشد. به عبارت دیگر، هیچ تجربه ای در دوران اجتماعی شدن سگ دلبندتان نمی تواند به اندازه تجربه های ناخوشایند مضر باشد.
درک حسی سگ ها با انسان ها متفاوت است. سگ ها حس بویایی قوی دارند، می توانند فرکانس های بالاتری نسبت به انسان بشنوند، اما قدرت بینایی قوی ندارند. ترس می تواند ناشی از مواجهه با مناظر ناآشنا، صداها یا حتی بوهای یک مکان خاص باشد.
به عنوان مثال، سگ هایی که از سفر با ماشین می ترسند یا مضطرب می شوند، احتمالا در زمان حرکت ماشین دچار حالت تهوع می شوند. یا این که این اضطراب به دلیل این می باشد که ماشین سواری همیشه با یک تجربه ناخوشایند، مانند رفتن به مطب دامپزشک یا رها شدن نزد یک آرایشگر همراه بوده. یا ممکن است به دلیل تجربیات ناخوشایند در حین حضور در این محیط ها (مثلاً واکسیناسیون یا جراحی، کوتاه کردن ناخن یا شانه کردن مو)، در بیمارستان دامپزشکی یا آرایشگر این ترس ایجاد شده باشد. یا حتی ممکن است سگ شما از اتاق خاصی یا بخشی از خانه مانند زیر زمین بترسد، زیرا سگ زمانی که در خانه تنها می ماند به این بخش خانه محدود می شود. برخی از سگ ها به دلیل تجربیات بدی که در فضای باز رخ داده است، حتی از فضای باز نیز می ترسند.
توبیخ یا تنبیه کردن سگ در یک محیط خاص هم می تواند منجر به ترس و اضطراب از آن محیط شود.
چگونه می توانم ترس سگم از برخی مکان ها را از بین ببرم؟
در ابتدا محرک یا عامل مرتبط با مکانی که باعث ترس در سگ شما می شود را شناسایی کنید. این می تواند یک منظره، یک صدا یا یک بو باشد. اگر قرار گرفتن در معرض محرک های ترس آور سگ قابل کنترل است، سگ را در معرض این محرک ها به صورت تدریجی قرار دهید. به این روش حساسیت زدایی سیستمیک می گویند. سگ به تدریج در معرض محرک قرار می گیرد . نکته مهم این است که سگ شما به صورت کامل در معرض آن عامل استرس زا نباید قرار بگیرد. قرار گرفتن در معرض عامل استرس زا باید کنترل شود تا از ایجاد احساس ترس جلوگیری شود. اغلب، فاصله سگ از محرک کنترل می شود تا از برانگیختن ترس جلوگیری شود. تشویقی های خوش مزه برای ایجاد و تثبیت احساس خوب استفاده کنید. در ابتدا، از فاصله امنی که با قرار گرفتن در آن سگ احساس ترس نکند، به سگ دلبندتان تشویقی که دوست دارد بدهید. به تدریج می توان فاصله سگ تا محرک را کاهش داد. البته تا جایی که سگ مضطرب نشود. می توان سگی را که با بند نگه داشته اید، در فاصله ای از محل استرس زا، به کمک تشویقی آموزش داد و با ایجاد آرامش در سگ می توان فاصله تا محرک را به تدریج کاهش داد. اجبار سگ به رویارویی با عامل استرس زا، به احتمال زیاد احساس ترس و استرس را بدتر می کند. در صورت نیاز، از یک رفتارشناس حیوانات واجد شرایط و/یا یک مربی با تجربه برای ایجاد واکنش مثبت سگ کمک بگیرید.
قرار گرفتن در معرض محرک باید تدریجی باشد و این ممکن است نیاز به تمرین زیادی داشته باشد. اگر سگ در این موقعیت تشویقی ها را از شما قبول نکند، این نشانه این است که ترس سگ بالاتر از حدی است که سگ بتواند ارتباط مثبتی با عوامل ترس زا محیطی ایجاد کند. اگر سگ به سختی و با استرس تشویقی ها را بپذیرد، این نشانه این است که سگ عصبی است و قرار گرفتن در معرض محرک ، باید کم شود.
در برخی موارد، ممکن است برای کاهش ترس و اضطراب به داروهای اختلالات درمانی نیاز باشد تا سگ شما بتواند بر ترس خودش غلبه کند. این داروها معمولاً برای کاهش ترس و اضطراب استفاده می‌شوند و استفاده از آنها میتواند به‌طور چشمگیری درمان را سرعت بخشد.
سگ هایی که با حرکت ماشین احساس ناراحتی می کنند یا حالت تهوع می گیرند، اغلب به دارو برای درمان حالت تهوع و هم چنین رفتار درمانی نیاز دارند. احتمال به وجود آمدن احساس ناراحتی در ماشین اغلب باعث ترس و اضطراب سگ می شود. حتی پس از رفع احساس ناراحتی دوست پشمالوی شما، خاطرات و تجربیات قبلی او می توانند چرخه ترس را تداوم بخشند . بنابراین اصلاح رفتار و آموزش مناسب باید در نظر گرفته شود.
چگونه ترس سگمان از مطب دامپزشکی را کم کنیم؟
وسایلی را که سگتان دوست دارد به مطب دامپزشک ببرید تا سگ شما احساس آرامش کند:
- 50 تا 100 تا از تشویقی های مورد علاقه سگ شما (باید به اندازه نخود یا کوچکتر باشند) را با خودتان ببرید. در صورت نیاز، حداقل 4 ساعت قبل از ویزیت دامپزشک از غذا دادن به سگتان خودداری کنید. تشویقی ها باید کوچک و خوشمزه باشند.
- یک اسباب بازی یا برس مورد علاقه برای اینکه سگ شما دوست دارد با اسباب بازی اش بازی کند یا برس زده شود.
- چیزی که بوی خانه تان را می دهد و برای سگتان آشناست (حوله، پیراهن، پتو یا جای خواب او).
- از فرمون‌ها (pheromone) آرام‌بخش (این فرمون ها در حال حاضر در ایران در دسترس نیستند)، و/یا رایحه‌های آرام‌بخش مانند اسطوخودوس رقیق‌شده، در طول ماشین‌سواری و در بیمارستان استفاده کنید. اگر سگ شما دوست دارد، باندانا برایش ببندید. 15 دقیقه قبل از گذاشتن باندانا روی گردن سگ، آن را با فرمون و/یا رایحه تسکین دهنده اسپری کنید.
مطمئن شوید که سگ شما در ماشین و مطب دامپزشکی روی سطح ثابت و مسطحی قرار دارد. احساس از دست دادن تعادل به دلیل سطوح لغزنده باعث افزایش ترس سگ شما می شود.
اگر سگ شما قبل از وارد شدن در مطب دامپزشکی، مضطرب و پر استرس است، یادگرفتن آرامش داشتن در این محیط برای او دشوار خواهد بود.
اگر فکر می کنید داروهای ضد تهوع یا ضد اضطراب به سگ شما کمک می کند احساس آرامش بیشتری کند و یاد بگیرد که بر ترس و اضطراب خود غلبه کند، با دامپزشک خود مشورت کنید. بیشتر سگ ها با حضور صاحبشان در هنگام معاینه استرس کمتری دارند. اگر می توانید آرامش خود را حفظ کنید و با دیدن سوزن و خون به هم نمی ریزید، معمولاً بهترین کار این است که سگ شما بتواند در طول بازدید کنار شما بماند. از بیرون بردن سگ خود از اتاق معاینه خودداری کنید. اگر ترجیح می‌دهید نگاه نکنید یا سگتان بدون حضور شما ممکن است رفتار بهتری نشان دهد، تا زمانی که از سگتان مراقبت می‌شود، اتاق معاینه را ترک کنید.
اگر سگ شما بزرگ است یا روی میز معاینه عصبی به نظر می رسد، از دامپزشک بخواهید در صورت امکان روی زمین معاینه شود. بسیاری از سگ ها روی زمین آرامش بیشتری دارند. سگ های کوچک ممکن است روی نیمکت یا سطح غیر لغزنده میز معاینه، در نزدیکی صاحب شان، راحت تر باشند.
اگر از نظر پزشکی مشکلی ندارد، در طول ویزیت دامپزشک، تشویقی کوچک به سگتان بدهید. منتظر نمانید تا سگ شما علائم ترس را نشان دهد، برای پیشگیری، به او تشویقی بدهید تا ارتباط مثبتی با شرایط ایجاد کنید.
آیا داروهای رفتاری برای ترس از اماکن مفید هستند؟
برای سگ‌هایی که ترس، فوبیا یا اضطراب بیش از حد را تجربه می‌کنند، داروهای مقابله با اختلالات رفتاری می‌توانند در کاهش احساس منفی، کمک به ایجاد خاطرات مثبت و کمک به سگ شما برای کنار آمدن با شرایط مفید باشند. در حالی که دارو می تواند به طور کلی اضطراب را کاهش دهد، اصلاح رفتار نیز مورد نیاز است تا به سگ کمک کند تا بر ترسش غلبه کند. دارو ها باید همیشه همراه با تغییرات رفتاری و محیطی استفاده شود، چون دارو به سگ نمی‌آموزد که در یک موقعیت خاص راحت باشد. استفاده از داروهای مقابله با اختلالات رفتاری میتواند برای تسهیل فرآیند یادگیری باشد و به اصلاح رفتار سگ تان کمک کند. البته توجه داشته باشید که استفاده از دارو برای حیوان خانگی شما به هیچ عنوان نباید خودسرانه باشد و حتما باید بر اساس تجویز و صلاحدید دامپزشک عمل شود.
بیشتر سگ‌هایی که ترس، فوبیا یا اضطراب شدید مزمن دارند، از درمان روزانه با یک داروی آرام بخش مانند فلوکستین یا کلومیپرامین سود می‌برند. با این حال، شروع اثر با تاخیر است و برای دستیابی به اثرات بالینی 4 تا 6 هفته زمان می برد. همچنین ممکن است دارو هایی که اثر بخشی سریع تری دارند مانند بنزودیازپین ها (آلپرازولام ، کلونازپام ، لورازپام و دیازپام) ، ضروری باشند. هدف این است که در نهایت مصرف دارو برای سگ قطع شود. این معمولاً با کاهش تدریجی دوز انجام می شود، تا جایی که دوز به پایین ترین سطحی کاهش یابد که آرامش قابل قبولی را برای سگ ایجاد کند یا اینکه به طور کلی مصرف دارو قطع شود. البته توجه داشته باشید که استفاده از دارو برای حیوان خانگی شما به هیچ عنوان نباید خودسرانه باشد و حتما باید بر اساس تجویز و صلاحدید دامپزشک انجام شود.
برای اینکه با نشانه های استرس سگ آشنا بشین، مقاله نشانه های استرس و راه های مهارش رو در اینجا بخونین.
منبع:
