واکسیناسیون سگ برای اطمینان از سلامت و طول عمر توله سگ های جوان حیاتی است. همان طور که نوزاد های متولد شده سیستم ایمنی ضعیفی دارند و برای ایمن بودن مقابل بیماری های خطرناک به واکسیناسیون نیاز دارند، بچه گربه ها و توله سگ ها نیز باید در مقابل بیماری های خطرناک و بالقوه کشنده واکسینه شوند. واکسیناسیون اهمیت خاصی دارد، به این دلیل که برای برخی بیماری ها مانند بیماری خطرناک پارو ویروس و بیماری دیستمپر، هیچ درمانی در حال حاضر وجود ندارد و بهترین درمان، پیشگیری از بیماری با تزریق واکسن است.
واکسن‌های سگ به دو دسته تقسیم می‌شوند: واکسن‌های اصلی که کاملا ضروری و حیاتی هستند و واکسن‌های غیراصلی که معمولا بر اساس سبک زندگی شما و سگتان تجویز می شوند.
دامپزشک شما یک برنامه واکسیناسیون را بر اساس سن، سبک زندگی و سابقه پزشکی سگ شما به شما ارائه می کند. در این مقاله، به واکسن های اصلی و غیر اصلی سگ و زمان بندی واکسیناسیون سگ می پردازیم.
واکسن‌های اصلی سگ (DHPP)
واکسن های اصلی سگ به صورت واکسن سه گانه یا چندگانه (چهار، پنج، شش یا هفت گانه) تزریق می شوند. این واکسن ها به دلیل ماهیت بسیار مسری و خطرناک ویروس هایی که در برابر آن ها سگ را محافظت می کنند، بسیار حائز اهمیت هستند. این واکسن ها از سگ ها در برابر ویروس های زیر محافظت می کند:
ویروس دیستمپر سگ
ویروس دیستمپر سگ یک ویروس مسری و بسیار خطرناک است که به سیستم تنفسی، گوارشی و عصبی توله سگ ها و سگ ها حمله می کند. این بیماری می تواند از طریق عطسه، سرفه، و استفاده مشترک از ظرف غذا یا آب منتقل شود یا از طریق جفت از مادر به توله هایش منتقل شود. دیستمپر در بیشتر موارد کشنده است و علائم آن شامل ترشحات چشم و بینی، بی حالی و تب، اسهال، استفراغ و سرفه، سفت شدن پدهای پنجه و علائم عصبی مانند تیک عصبی، چرخیدن دور خود، کج شدن سر، تشنج و فلج شدن می باشد. در حال حاضر هیچ درمانی برای این بیماری وجود ندارد. (برای اطلاعات بیشتر، می توانید مقاله دیستمپر را مطالعه نمایید.)
پاروویروس سگ
سگ ها و توله سگ های واکسینه نشده در بالاترین خطر ابتلا به این ویروس بسیار مسری هستند. پاروویروس به دستگاه گوارش سگ حمله می کند و منجر به تب، بی اشتهایی، استفراغ، اسهال خونی و کم آبی شدید بدن می شود. کم آبی شدید بدن در عرض 48 تا 72 ساعت، سگ مبتلا را می تواند از بین ببرد. ویروس این بیماری در محیط بسیار مقاوم است و می تواند ماه ها در محیط پایدار بماند. اغلب مواد ضدعفونی کننده مانند الکل و صابون قادر به از بین بردن این ویروس نیستند. سطوح آلوده مانند کاسه سگ، قلاده و بند قلاده، کفش، لباس و دست انسان، چمن و سایر سطوح آلوده می توانند ویروس را منتقل کنند. در حال حاضر هیچ درمانی برای بیماری پارو وجود ندارد. (برای اطلاع بیشتر در مورد این بیماری می توانید مقاله مربوط به بیماری پارو را در اینجا مطالعه نمایید.)
ویروس هپاتیت
هپاتیت سگ، یک عفونت ویروسی بسیار مسری است که به کبد، کلیه ها، طحال، ریه ها و چشم سگ مبتلا حمله می کند. این بیماری کبدی توسط ویروس هپاتیت سگ ایجاد می شود که با نوع هپاتیت انسانی ارتباطی ندارد. علائم از تب خفیف تا استفراغ، یرقان، بزرگ شدن معده و درد در اطراف کبد متغیر است. بسیاری از سگ ها می توانند بر شکل خفیف بیماری غلبه کنند، اما شکل شدید آن می تواند باعث مرگ شود. هیچ درمانی برای هپاتیت سگ وجود ندارد.
ویروس پاراآنفلوانزا
ویروس پاراآنفلوانز یکی از عوامل بیماری زایی است که باعث بیماری کنل کاف می شود. این ویروس بسیار مسری است و منجر به سرفه، عطسه، تب، آبریزش بینی، تورم چشم و بی اشتهایی می شود. این بیماری از طریق تماس با سگ های آلوده، کاسه ها و ملافه های آنها و همچنین از طریق سرفه و عطسه منتقل می شود. این ویروس قابلیت انتقال به انسان را ندارد. واکسن برای ایمن سازی در مقابل این ویروس یا به صورت جداگانه یا چندگانه تزریق می شود.
ویروس هاری
هاری یک عفونت ویروسی است که به سیستم عصبی حمله می کند و باعث سردرد، اضطراب، توهم، ترشح بیش از حد آب دهان، ترس از آب، فلج و مرگ می شود. زمانی که علائم بالینی ظاهر می شوند، بیماری درصد کشندگی تقریبا 100% دارد. هاری بیماری مشترک سگ، انسان، گربه و برخی حیوانات حیات وحش است. ویروس هاری اغلب از طریق گاز گرفتن از بزاق یک حیوان آلوده به حیوان دیگر منتقل می شود. هیچ درمانی برای بیماری هاری در سگ وجود ندارد و سگی که هاری دارد متاسفانه تلف خواهد شد.
واکسن های غیر اصلی (اختیاری)
برخی از واکسن‌های سگ ضروری نیستند، اما توسط دامپزشک شما بر اساس ارزیابی آنها از نیاز سگ شما توصیه میشود. برای تعیین اینکه کدام واکسن های غیر اصلی برای حیوان خانگی شما مناسب است، دامپزشک عوامل زیر را در نظر می گیرد:
- موقعیت جغرافیایی و خطر ابتلا به بیماری در این مناطق
- احتمال رفتن به پارک سگ، پانسیون و آرایشگاه
- احتمال مسافرت و رفتن به حیات وحش
- سلامت کلی حیوان خانگی شما
واکسن های غیر اصلی سگ برای پیشگیری از موارد ذیل با صلاحدید دامپزشک تجویز می شوند:
باکتری لپتوسپیرا (لپتوسپیروز)
لپتوسپیرا یک باکتری مسری است که در خاک و آب یافت می شود و بیماری لپتوسپیروز را ایجاد می کند. باکتری لپتوسپیرا در حالی که می تواند در هر منطقه ای وجود داشته باشد، در آب و هوای گرم با میزان بارندگی بیشتر رایج تر است. سگ هایی که بیشتر در معرض خطر هستند سگ هایی هستند که از رودخانه ها، دریاچه ها و نهرها آب می نوشند و یا در مناطق روستایی در معرض منابع آبی و حیوانات وحشی یا سگ های دیگر قرار می گیرند. این بیماری می تواند منجر به نارسایی کلیه و نارسایی کبد شود. بیماری لپتوسپیروز قابلیت انتقال به انسان را نیز دارد.
باکتری بوردتلا
واکسن برای مقابله با باکتری بوردتلا معمولا به نام واکسن کنل کاف (Kennel Cough) شناخته می شود. این باکتری، بسیار مسری است که عامل اصلی بیماری کنل کاف محسوب می شود. بیماری کنل کاف منجر به سرفه شدید، استفراغ، و در برخی موارد تشنج و مرگ می شود. سگ هایی که با سگ های زیاد دیگری تماس دارند مانند سگ هایی که به پارک سگ می روند در خطر این بیماری هستند.
بیماری لایم
بیماری لایم یک بیماری عفونی و منتقله از طریق کنه است که توسط نوعی باکتری به نام اسپیروکت ایجاد می شود. سگ مبتلا، اغلب شروع به لنگیدن می کند، غدد لنفاوی او متورم می شود، دمای بدنش افزایش می یابد و غذا نمی خورد. این بیماری می تواند قلب، کلیه و مفاصل سگ را درگیر کند و یا در صورت عدم درمان منجر به اختلالات عصبی شود. اگر این بیماری به سرعت تشخیص داده شود، تجویز آنتی بیوتیک بسیار مفید است، اگرچه عود بیماری، ممکن است ماه ها یا حتی سال ها بعد رخ دهد. هم حیوانات و هم انسان ها می توانند به این بیماری مبتلا شوند.
ویروس آنفلوانزای سگ
دو سویه ویروس آنفلوانزای سگ شناخته شده که بسیار مسری هستند و از طریق ترشحات تنفسی ناشی از سرفه، پارس کردن و عطسه منتقل می شوند. سگ هایی که به این واکسن نیاز دارند معمولاً واکسن بوردتلا را نیز دریافت می کنند، زیرا آنها اغلب در موقعیت هایی هستند که با سگ های دیگر در تماس هستند مانند سگ هایی که به پارک سگ می روند.
آیا سگ من ممکن است واکنش نامطلوبی به واکسن داشته باشند؟
برخی از سگ ها برای 1 الی 2 روز پس از واکسیناسیون دچار بی حالی یا درد خفیف می شوند. یا ممکن است محل واکسیناسیون تورم پیدا کند. اگر تورم دردناک باشد یا بعد از یک الی دو هفته کم نشود، با دامپزشک خود مشورت کنید. تعداد کمی از سگ‌ها حساسیت به واکسن نشان می دهند. این نوع واکنش معمولاً در عرض چند دقیقه تا چند ساعت بعد از واکسیناسیون اتفاق می‌افتد و شامل ترشح زیاد بزاق ، اسهال، استفراغ، کهیر یا مشکل در تنفس میشود. اگر هر کدام از این علائم را مشاهده کردید، فورا با دامپزشک خود تماس بگیرید.
برنامه واکسیناسیون سگ
واکسیناسیون در توله سگ ها باید از 6 الی 8 هفتگی شروع شود و با فاصله 2 الی 4 هفته تکرار شود و در 16 الی 18 هفتگی به پایان رسد. جدول واکسیناسیون ذیل بر اساس پیشنهاد سایت American Kennel Club (AKC) می باشد. توجه داشته باشید که واکسن های اصلی برای تمامی سگ ها اکیدا توصیه می شوند. ولی واکسن های غیر اصلی (اختیاری)، در صورت صلاحدید دامپزشک تجویز می شوند.
سن سگ | واکسیناسیون اصلی | واکسیناسیون غیر اصلی |
6 تا 8 هفتگی | واکسن دیستمپر و واکسن پاروویروس | واکسن بوردتلا |
10 تا 12 هفتگی | واکسن چندگانه (دیستمپر، پاروویروس، هپاتیت، پاراآنفلوانزا) | واکسن های آنفلوانزا، لپتوسپیروز، بوردتلا، لایم |
16 تا 18 هفتگی | واکسن چندگانه و واکسن هاری | واکسن های آنفلوانزا، لپتوسپیروز، بوردتلا، لایم |
12 تا 16 ماهگی | واکسن چندگانه و واکسن هاری | واکسن های کروناویروس سگ، لپتوسپیروز، بوردتلا، لایم |
هر 1 تا 2 سال | واکسن چندگانه | واکسن های آنفلونزا، کروناویروس سگ، لپتوسپیروز، بوردتلا، لایم |
هر 1 تا 3 سال | واکسن هاری | _________ |
چه مدت طول می کشد تا واکسن ایمنی ایجاد کند؟
در عرض چند ساعت پس از واکسیناسیون، سیستم ایمنی تحریک می شود. ولی معمولاً سیستم ایمنی بدن سگ به ده تا چهارده روز زمان نیاز دارد تا سطح قابل قبولی از حفاظت ایجاد کند. در برخی واکسن ها (واکسن های که در آن ها عامل بیماری زا کشته یا غیرفعال شده)، ایمنی کافی تا پس از دوز دوم ایجاد نمیشود. در توله سگ‌های کم سن، آنتی‌بادی‌های مادری ممکن است تا زمان تزریق دوزهای یادآور واکسن مانع ایجاد ایمنی شوند. بنابراین شدیدا توصیه می شود حتی یک توله واکسینه شده را تا پایان دوره واکسیناسیون از سگ ها یا توله هایی که سابقه واکسیناسیون نامعلوم دارند دور نگه دارید.
واکسیناسیون سگ بالغی که اطلاعاتی از واکسیناسیونش ندارید.
اگر سگ بالغی را به سرپرستی گرفته اید یا خریداری کردید و اطلاع ندارید که واکسیناسیونش انجام شده یا خیر، به دامپزشک مراجعه کنید. در چنین مواردی، معمولا دامپزشک آزمایشی به نام تست تیتر سگ (titer) را پیشنهاد می کند. جواب این آزمایش نشان می دهد که آیا در بدن سگ شما آنتی بادی های مورد نیاز برای مقابله با بیماری های عفونی سگ وجود دارند یا خیر. تست تیتر در برخی کلینیک ها و بیمارستان های دامپزشکی ارائه می شود. بعد از خون گرفتن از سگ شما و انجام تست هایی روی نمونه خون گرفته شده، مشخص می شود که آیا سگ شما آنتی بادی برای مقابله برای بیماری های عفونی دارد یا خیر. دامپزشک بر اساس جواب این آزمایش، در مورد تزریق واکسن تصمیم گیری می کند.
منبع:
