در گذشته پنلوکوپنی گربه یکی از علل اصلی مرگ و میر در گربه ها بود. امروزه، شیوع این بیماری تا حد زیادی به دلیل در دسترس بودن و استفاده از واکسن های بسیار موثر تا حدودی کمتر شده است. به این بیماری پارو گربه نیز می گویند.
بیماری پنلوکوپنی گربه
پنلوکوپنی گربه یک بیماری ویروسی بسیار مسری اختصاصی گربه است که توسط پاروویروس گربه (FPV) ایجاد می شود. بچه گربه ها و گربه های واکسینه نشده به شدت تحت تأثیر این ویروس قرار می گیرند. نام پارو گربه را نباید با پارو سگ اشتباه گرفت - اگرچه نام آنها مشابه است، اما توسط ویروس های مختلف ایجاد می شوند. لازم به ذکر است که پنلوکوپنی گربه قابلیت انتقال به سگ و انسان را ندارد.
ویروس پارو گربه در همه جای محیط یافت می شود. این ویروس در محیط بسیار پایدار و مقاوم است و می تواند سال ها در محیط زنده بماند. این ویروس می‌تواند در محیطی که در آن از بدن دفع شده، زنده بماند یا روی کفش‌ها، پنجه‌ها، ملافه‌ها، کاسه‌ها، سینی خاک و لباس و دست فردی که با گربه در ارتباط است باقی بماند. این ویروس می‌تواند در دمای انجماد و دمای اتاق زنده بماند و حتی در مقابل بسیاری از ضد عفونی کننده ها مانند ید و الکل بسیار مقاوم است.
علائم پنلوکوپنی گربه
ویروس پنلوکوپنی گربه ، سلول هایی را که به سرعت در حال رشد و تقسیم هستند، مانند سلول های مغز استخوان، روده ، پوست و جنین در حال رشد، را آلوده کرده و از بین می برد. این ویروس تولید گلبول های سفید خون در مغز استخوان که نقش مهمی در سیستم ایمنی و مبارزه با عفونت دارند را مختل می کند. بدون وجود گلبول های سفید، گربه در برابر انتشار ویروس آسیب پذیر می شود.
سلول های آلوده در روده ها در نهایت منجر به اسهال، کاهش اشتها و استفراغ می شوند. کم‌آبی شدید بدن به وجود می‌آید و سد ایمنی بین روده و سایر قسمت‌های بدن از بین می‌رود که این منجر به عفونت‌های باکتریایی ثانویه می‌شود.
گربه های بیمار ممکن است برای مدت طولانی جلوی کاسه آب خود بنشینند، اما آب زیادی ننوشند. در برخی از گربه‌ها، تب در طول بیماری می‌آید و می‌رود و کمی قبل از مرگ، دمای بدن ناگهان به سطوح پایین‌تر از حد طبیعی می‌رسد. در بچه گربه های جوان، این ویروس می تواند به مغز و چشم نیز آسیب برساند.
گربه‌های ماده باردار که به ویروس آلوده شده‌اند و بیمار می‌شوند، ممکن است بچه گربه‌هایی با آسیب شدید به مخچه (بخشی از مغز که اعصاب، ماهیچه‌ها و استخوان‌ها را هماهنگ می‌کند) سقط کنند یا به دنیا آورند. در صورت زنده ماندن، این بچه گربه ها با سندرمی به نام آتاکسی مخچه گربه متولد می شوند که به دلیل آن، حرکت آنها با لرزش شدید همراه است.
به طور خلاصه، علائم این بیماری عبارتند از:
- ضعف و بی حالی
- افسردگی
- اسهال شدید (خونی یا بدون خون)
- استفراغ
- ترشحات (زرد یا سبز) بینی یا چشم
- کم آبی بدن
- کاهش وزن
- شکم درد
- کاهش اشتها یا بی اشتهایی
- پوشش موی زبر یا نامرتب
کدام گربه ها در مقابل پنلوکوپنی آسیب پذیر هستند؟
از آنجایی که پاروویروس گربه در همه جای محیط وجود دارد، تقریباً همه بچه گربه ها و گربه ها در مقطعی از زندگی خود در معرض ویروس قرار می گیرند. در حالی که گربه ها در هر سنی ممکن است به پاروویروس گربه که باعث پنلوکوپنی می شود آلوده شوند، بچه گربه ها، گربه های با سیستم ایمنی ضعیف، گربه های باردار، گربه های مسن و گربه های واکسینه نشده بیشتر مستعد ابتلا هستند. این بیماری بیشتر در گربه های 3 الی 5 ماهه دیده می شود که هنوز سیستم ایمنی آن ها تثبیت نشده است. مرگ ناشی از پنلوکوپنی در این سن شایع تر است.
این ویروس در اکثر کشورهای جهان مشاهده شده است. فروشگاه‌های حیوانات خانگی، پناهگاه‌های حیوانات، کلنی‌های گربه‌های وحشی واکسینه نشده و سایر مناطقی که گروه‌هایی از گربه‌ها در کنار هم قرار می‌گیرند، منشا اصلی FPV هستند. در طول ماه های گرم، مناطق شهری شاهد شیوع پنلوکوپنی هستند زیرا گربه ها در این فصل، بیشتر با گربه های دیگر تماس دارند.
گربه ها چگونه آلوده می شوند؟
گربه ها می توانند ویروس را در ادرار، مدفوع، ترشحات بینی و بزاق خود دفع کنند. عفونت زمانی رخ می دهد که گربه های آسیب پذیر با ادرار، مدفوع و ترشحات یا حتی کک های گربه های آلوده در تماس باشند. به طور معمول، گربه آلوده برای مدت زمان نسبتاً کوتاهی (1 الی 2 روز) ویروس را در محیط دفع می کند. با این حال، دفع ویروس تا 6 هفته هم گزارش شده است. ویروس FPV می تواند تا یک سال در محیط زنده بماند، بنابراین گربه ممکن است بدون تماس مستقیم با گربه مبتلا، آلوده شود. رختخواب، قفس، ظروف غذا و دست یا لباس افرادی که گربه آلوده را لمس می کنند ممکن است حاوی ویروس باشد. بنابراین جدا کردن گربه های آلوده و قرنطینه کردن آن ها بسیار مهم است. هرگونه وسایلی که برای گربه های آلوده استفاده می شود نباید برای گربه های دیگر استفاده شود، گربه آلوده نباید اجازه تماس با گربه های دیگر را داشته باشد و افرادی که با گربه های آلوده کار می کنند باید پوشش محافظ مانند دستکش هنگام تماس با گربه آلوده به ویروس استفاده نمایند وسپس دست خود را با صابون با دقت بشویند تا از گسترش عفونت جلوگیری شود. گربه‌های واکسینه نشده نباید اجازه ورود به منطقه‌ای که گربه آلوده در آن بوده است داشته باشند حتی اگر آن منطقه ضد عفونی شده باشد.
پنلوکوپنی گربه چگونه تشخیص داده می شود؟
علائم پنلوکوپنی گربه می تواند متفاوت باشد و ممکن است شبیه به سایر بیماری ها مانند عفونت ویروس نقص ایمنی گربه (FIV) یا عفونت ویروس لوسمی گربه (FeLV) و بیماری های دیگر باشد. گربه های آلوده حتی ممکن است علائمی را نشان دهند که شبیه علائمی باشد که هنگام مسمومیت گربه یا بلعیدن جسم خارجی مشاهده می شود. دامپزشک برای تشخیص بیماری، آزمایش خون و یا آزمایش مدفوع انجام خواهد داد.
پنلوکوپنی گربه ممکن است بر اساس سابقه قرار گرفتن در معرض گربه آلوده، عدم واکسیناسیون و علائم قابل مشاهده بیماری مشکوک باشد. هنگامی که این سابقه تماس با آزمایش‌های خونی ترکیب می‌شود که نشان‌دهنده کاهش شدید سطوح همه انواع گلبول‌های سفید خون است، پنلوکوپنی احتمالاً علت بیماری گربه است. پنلوکوپنی زمانی تایید می شود که پاروویروس گربه در مدفوع گربه پیدا شود، اما اگر 5 تا 12 روز قبل از آزمایش، گربه برای پنلوکوپنی واکسینه شده باشد، نتایج ممکن است به طور کاذب مثبت باشند.
پنلوکوپنی چگونه درمان می شود؟
احتمال بهبودی از پنلوکوپنی برای بچه گربه های بیمار کمتر از هشت هفته ضعیف است. گربه‌های مسن تر شانس بیشتری برای زنده ماندن دارند، اگر درمان لازم در مراحل اولیه بیماری انجام شود. از آنجایی که هیچ دارویی وجود ندارد که بتواند ویروس را از بین ببرد، مراقبت های ویژه و درمان حمایتی از گربه حیاتی است. داروها و مایعات تا زمانی که بدن و سیستم ایمنی بتوانند با ویروس مبارزه کنند، باید مصرف شوند. بدون چنین مراقبت های حمایتی، تا 90٪ از گربه های مبتلا به پنلوکوپنی تلف می شوند.
درمان حمایتی بر جبران کم آبی بدن ، تامین مواد مغذی، کنترل دارویی اسهال و استفراغ و جلوگیری از عفونت های ثانویه تمرکز دارد. به منظور درمان کم آبی بدن، تزریق سرم ضروری است. به دلیل کاهش گلبول های سفید بدن، سیستم ایمنی درست کار نمی کند و به دلیل آسیب روده، باکتری ها می توانند وارد خون شوند. به همین دلیل، تجویز آنتی بیوتیک برای کنترل عفونت های ثانویه ضروری است.
اگر گربه به مدت پنج روز زنده بماند، شانس بهبودی او بسیار افزایش می یابد. برای جلوگیری از انتشار ویروس، جداسازی از سایر گربه‌ها ضروری است. گربه های دیگری که ممکن است با گربه آلوده در تماس بوده اند یا با اشیاء یا افرادی که در تماس نزدیک با گربه بیمار بوده اند در تماس بوده اند، باید از نظر علائم بیماری به دقت تحت نظر باشند. در بیشتر موارد، هنگامی که گربه از پنلوکوپنی بهبود می یابد، دیگر گربه ها را از طریق تماس مستقیم آلوده نمی کند، اما برخی از گربه های بهبود یافته می توانند ویروس را تا 6 هفته در مدفوع و ادرار خود دفع کنند.
چگونه می توان از پنلوکوپنی جلوگیری کرد؟
گربه هایی که از عفونت جان سالم به در می برند، در بدنشان ایمنی ایجاد می شود که احتمالاً تا پایان عمر از آنها محافظت می کند. موارد خفیف بیماری نیز باعث ایجاد ایمنی در مقابل عفونت در آینده می شوند.
همچنین بچه گربه ها از طریق انتقال آنتی بادی ها در آغوز (اولین شیر تولید شده مادر) مصونیت موقت در مقابل پنلوکوپنی دریافت کنند. مدت زمانی که این ایمنی از بچه گربه ها در برابر عفونت محافظت می کند، به سطح آنتی بادی های تولید شده توسط مادر بستگی دارد ولی به ندرت بیش از 12 هفته ایمنی ایجاد می شود.
پیشگیری برای سلامت گربه شما حیاتی است. امروزه واکسن هایی وجود دارند که بهترین محافظت را در برابر عفونت پنلوکوپنی گربه ایجاد می کنند. واکسیناسیون برای گربه‌های داخل خانه هم بسیار مهم است، زیرا ویروس در همه جای محیط وجود دارد. اکثر بچه گربه های جوان اولین واکسن خود را بین 6 تا 8 هفتگی دریافت می کنند و واکسن های بعدی تا زمانی که بچه گربه حدود 16 هفتگی باشد تزریق می شوند. برنامه واکسیناسیون بزرگسالان با توجه به سن و سلامت گربه و همچنین خطر ابتلا به پنلوکوپنی در منطقه متفاوت است. با دامپزشک خود برای تعیین برنامه واکسیناسیون مناسب برای گربه خود مشورت کنید.
برای اطلاع بیشتر در مورد واکسیناسیون گربه، مقاله واکسیناسیون گربه را مطالعه نمایید.
منبع:
American Veterinary Medical Association (AVMA)
