دیستمپر یکی از جدی ترین و خطرناک ترین بیماری های غیر قابل درمان سگ می باشد که قابل پیشگیری است. بسیاری از دامپزشکان، بیماری دیستمپر را بعد از هاری، کشنده ترین بیماری توله سگ ها و سگ ها می دانند. با این وجود، دیستمپر، یکی از قابل پیشگیری ترین بیماری ها است. در این مقاله به بررسی علل بروز، علائم، گزینه های درمانی و روش های پیشگیری دیستمپر می پردازیم.
دیستمپر سگ چیست؟
اگر توله سگ خود را برای واکسیناسیون نزد دامپزشک برده باشید، احتمالا اسم این بیماری را شنیده اید. دامپزشکان واکسن دیستمپر را جزو واکسن های اصلی سگ می دانند که همراه با واکسن های پاروویروس، آدنوویروس سگ و واکسن هاری، برنامه واکسیناسیون اصلی سگ را تشکیل می دهند.
دیستمپر، بیماری بسیار مسری و بالقوه کشنده است. شانس زنده ماندن در توله سگ های واکسینه نشده 20% و در سگ های بالغ واکسینه نشده 50% است. علت ایجاد این بیماری در سگ ها، پارامیکسوویروس می باشد که ارتباط نزدیکی با ویروس سرخک دارد. این بیماری با حمله به چندین سیستم بدن (سیستم تنفسی، گوارشی و عصبی و غشایی و لنفی بدن) باعث بیماری شدید در میزبان می شود و در نتیجه عفونت گسترده ای ایجاد می شود که درمان آن بسیار دشوار است.
دیستمپر سگ چگونه منتقل می شود؟
از سه طریق سگ ها می توانند به دیستمپر سگ مبتلا شوند:
- از طریق تماس مستقیم با حیوان یا شیء آلوده
- از طریق قرار گرفتن در معرض هوا
- از طریق جفت مادر
در بیشتر موارد، دیستمپر سگ از طریق تماس مستقیم یا ورود ویروس از طریق سیستم تنفسی به بدن منتقل می شود، درست مانند سرماخوردگی در انسان. هنگامی که سگ یا حیوان وحشی آلوده سرفه، عطسه یا پارس می کند، قطرات ریز آلوده به ویروس را در محیط منتشر می کند و حیوانات و سطوح اطراف مانند کاسه آب و غذا را آلوده می کند.
خوشبختانه این ویروس مدت زیادی در محیط دوام نمی آورد (در خارج از بدن این ویروس بین نیم ساعت تا سه ساعت در دمای اتاق زنده می ماند) و توسط نور خورشید، عدم وجود رطوبت و استفاده از بیشتر مواد ضد عفونی کننده میتوان آن را از بین برد. ولی متاسفانه سگ های آلوده به دیستمپر ممکن است ویروس را از چند روز پس از مبتلا شدن (حتی بدون وجود علائم بیماری) تا چند ماه بعد از بهبود از طریق ادرار، مدفوع و مایعات بدن دفع کنند و سگ های اطراف خود را در معرض خطر قرار دهند.
سگ ها تنها موجوداتی نیستند که می توانند به دیستمپر مبتلا شوند. حیوانات وحشی مانند راکون، روباه، گرگ، کایوت، اسکانک، موش خرما و راسو نیز می‌توانند به دیستمپر مبتلا شوند. این بدان معناست که شیوع دیستمپر در جمعیت حیات وحش محلی می‌تواند سگ‌ها را در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار دهد، حتی اگر با سگ‌های دیگر تماس نداشته باشند.
سگ‌ها همچنین می‌توانند ویروس را از طریق جفت به توله‌هایشان منتقل کنند، به همین دلیل سگ هایی که پرورش دهنده ها استفاده می کنند، باید به طور کامل واکسینه بشوند.
علائم دیستمپر سگ چیست؟
سگ های مبتلا به دیستمپر، بسته به میزان پیشرفت بیماری در بدنشان، طیف وسیعی از علائم را تجربه می کنند. هنگامی که سگ آلوده می شود، ویروس ابتدا در بافت لنفاوی دستگاه تنفسی تکثیر می شود و سپس بقیه بافت لنفاوی سگ، دستگاه تنفسی، دستگاه گوارش، بافت پوششی دستگاه ادراری تناسلی، سیستم عصبی مرکزی و اعصاب بینایی را آلوده می کند. این منجر به دو مرحله از علائم می شود.
مرحله اول بیماری:
اولین علامت دیستمپر در سگ معمولاً قرمزی همزمان هر دو چشم و ترشحات آبکی تا چرک مانند از چشم است که به دنبال آن تب، از دست دادن اشتها و ترشحات شفاف بینی ظاهر می شوند. اکثر سگ ها تقریباً 3 تا 6 روز پس از آلوده شدن دچار تب می شوند، اما علائم اولیه به شدت مورد و نحوه واکنش سگ به آن بستگی دارد. به طور کلی، علائم مرتبط با دیستمپر در سگ ها در اولین مراحل عفونت عبارتند از:
- قرمزی هر دو چشم
- تب
- ترشحات شفاف یا زرد بینی
- ترشحات چرکی و زرد چشم
- ترک برداشتن و سفت شده بالتشک های پنجه ها
- بی حالی
- بی اشتهایی
- سرفه
- استفراغ
- اسهال
- زخم پوستی (به ندرت)
- التهاب مغز و نخاع
اگر سگ آلوده به دیستمپر از مرحله حاد بیماری جان سالم به در ببرد، ممکن است دچار هیپرکراتوز یا سخت شدن بالشتک پنجه و بینی شود. این علامت دیستمپر باعث سفت شدن و بزرگ شدن پدهای پای سگ می شود که باعث ناراحتی و رنجش سگ می شود.
یکی از خطرات دیگر مرتبط با دیستمپر در سگ ها، عفونت باکتریایی ثانویه است که زمانی که سیستم ایمنی سگ توسط ویروس دیستمپر آسیب می بیند، حمله می کنند. عفونت های باکتریایی ثانویه می توانند علائم تنفسی و گوارشی ایجاد کنند، از جمله:
- استفراغ
- اسهال
- سرفه
- دشواری در تنفس
- تغییر در تعداد تنفس
- ذات الریه
مرحله دوم بیماری:
برخی از سگ ها با پیشرفت بیماری و حمله به سیستم عصبی مرکزی، علائم عصبی پیدا می کنند. این علائم به ویژه برای صاحبان سگ ها آزاردهنده است.
- کج شدن سر
- ناهماهنگی یا بی‌نظمی حرکات عضلات
- دور خود چرخیدن سگ
- فلج جزئی یا کامل
- تشنج
- نیستاگموس (حرکات مکرر غیرارادی چشم)
- انقباض های عضلانی و تیک های عصبی
- تشنج با افزایش ترشح بزاق و حرکات ناخواسته جویدن
- مرگ
دیستمپر در سگ ها بسته به شدت مورد با برخی یا همه این علائم ظاهر می شود. بر اساس انجمن پزشکی دامپزشکی آمریکا (AVMA)، “بیماری اغلب کشنده است و سگ هایی که زنده می مانند معمولا آسیب های دائمی و جبران ناپذیری به سیستم عصبی دارند.”
چه سگ هایی بیشتر در معرض خطر دیستمپر هستند؟
دیستمپر خطری برای همه سگ ها است، اما سگ های واکسینه نشده و توله سگ های زیر چهار ماه مستعد ابتلا به دیستمپر هستند. اگر توله سگ شما علائم دیستمپر را نشان داد، فوراً با دامپزشک خود تماس بگیرید.
نحوه درمان دیستمپر سگ
هیچ درمانی برای دیستمپر سگ وجود ندارد. دامپزشکان، دیستمپر را از طریق ترکیبی از علائم بالینی و آزمایش‌های تشخیصی یا از طریق کالبدگشایی پس از مرگ تشخیص می‌دهند. پس از تشخیص، مراقبت صرفاً حمایتی است. دامپزشکان برای بهبود اسهال، استفراغ و سرفه دارو تجویز می کنند و برای کاهش علائم عصبی، داروی ضد تشنج تجویز می کنند، با تزریق سرم از کم آبی بدن جلوگیری کرده و سعی می کنند با تجویز آنتی بیوتیک از عفونت های ثانویه جلوگیری کنند. اکثر دامپزشکان توصیه می کنند که سگ ها در بیمارستان بستری شوند و از سگ های دیگر جدا شوند تا از گسترش عفونت جلوگیری شود.
میزان بقا و طول عفونت به سویه ویروس و قدرت سیستم ایمنی سگ بستگی دارد. برخی موارد به سرعت تا 10 روز برطرف می شوند. سایر موارد ممکن است علائم عصبی را برای هفته ها و حتی ماه ها پس از آن نشان دهند. با این وجود طول بیماری حدودا 2 ماه می باشد.
پیشگیری از دیستمپر سگ
دیستمپر سگ کاملا قابل پیشگیری است. چندین راه وجود دارد که می توانید برای جلوگیری از بیماری دیستمپر در سگ انجام دهید:
- مطمئن شوید که توله سگ شما مجموعه کامل واکسیناسیون دیستمپر را دریافت می کند.
- از تزریق دوزهای یادآور واکسن دیستمپر غافل نشوید و از هر گونه تعلل در واکسیناسیون جدا خودداری کنید.
- سگ خود را از حیوانات آلوده و حیات وحش دور نگه دارید.
- از بردن توله سگ خود به پارک های سگ یا مکان هایی که سگ ها در آنجا رفت و آمد دارند، اکیدا خودداری کنید و برای جلوگیری از ابتلا به بیماری مانند پارو، ترجیحا تا پایان واکسیناسیون سگ دلبندتان، از بیرون بردنش به غیر از موارد اضطراری و ارتباطش با سگ های دیگر اجتناب کنید.
با دنبال کردن این اقدامات، می توانید سگ خود را از بیماری دیستمپر در امان نگه دارید. اگر سؤالات بیشتری در مورد دیستمپر سگ دارید، با دامپزشک خود صحبت کنید و اگر مشکوک هستید که سگ شما ممکن است علائم دیستمپر را نشان دهد، فوراً با دامپزشک خود تماس بگیرید.
آیا دیستمپر قابلیت انتقال به انسان را دارد؟
خیر. تاکنون هیچ موردی از ابتلای انسان به دیستمپر گزارش نشده است و این ویروس قدرت بیماری زایی در انسان را ندارد.
به غیر از بیماری دیستمپر، بیماری های شایع و جدی دیگری هم هستند که خطر بزرگی برای سگ دلبند شما می باشند و برای مراقبت بهتر سگ خود بهتر است با آن ها آشنا بشوید.
منبع:
